تاثیر برون تنی عصاره چند گیاه بر همولیز ناشی از برخی داروهای القاکننده همولیز گلبول قرمز

همولیز سلول های قرمزخون زمانی رخ می دهد که در معرض استرس اکسیداتیو و یا مواد زنوبیوتیک قرار گیرند. در مقابل، این سلول ها دارای آنزیم گلوکز-6- فسفات دهیدروژناز (g6pd) می باشند، که از آنزیم های اصلی حفاظت در برابر استرس اکسیداتیو است، می باشند. زمانی که نقص این آنزیم تشدید یابد، گلبول‎های قرمز نسبت به دیگر سلول‎های سوماتیکی، حساسیت بیشتری داشته و همولیز آنها رخ می‎دهد. از سوی دیگر همولیز ناشی از برخی مواد دارویی از جمله داروهای ضدمالاریا، می تواند اثر مرضی نقص g6pd را، که می‎تواند منجر به آسیب غشا با تشکیل مت‎هموگلوبین، افزایش شکنندگی اسمزی و در نهایت همولیز آن باشد، تشدید نماید. از آنجایی که استفاده از آنتی اکسیدان های سنتزی به دلیل اثرات سمیت آنها محدود شده است، محققیق در صدد یافتن آنتی اکسیدان های طبیعی هستند. برخی مواد شیمیایی گیاهان همچون مواد آنتی اکسیدانی مختلف، دارای خواص آنتی همولیز گلبول قرمز هستند. هدف از این پروژه، بررسی اثر حمایتی عصاره گیاهان در برابر آسیب های همولیتیک القایی توسط برخی داروها در افراد مبتلا به نقص آنزیم g6pd در شرایط آزمایشگاهی است لذا اثر عصاره برگ و گوشته گیاه هندوانه ابوجهل، برگ گیاه خاس و برگ و میوه گیاه کرات بر همولیز گلبول قرمز سنجیده شد. گیاهان در متانول عصاره گیری شدند. نمونه های خون از افراد سالم و مبتلا به نقص g6pd جمع آوری شد. اثر عصاره در ده غلظت بررسی شد. پراکسیداسیون گلبول قرمز با استفاده از 2-´2- آزوبیس (2- آمیدینوپروپان) دی‎هیدروکلرید (35 میلی‎مولار)، القا شد و میزان همولیز به وسیله اندازه گیری میزان هموگلوبین آزاد شده از سلولها با عصاره و بدون عصاره به کمک اسپکتروفتومتر در طول موج 540 نانومتر به دست آمد. عصاره برگ گیاه کرات با g/mlµ03/0 ± 58/5 :ic50 و عصاره برگ گیاه خاس با g/mlµ02/0 ± 85/13 :ic50، بالاترین اثر مهار همولیز را در این بررسی داشتند. از طرفی اثر عصاره برگ گیاه کرات و خاس روی همولیز القایی دارویی مطالعه شد. نمونه های خون از افراد مبتلا به نقص آنزیم g6pd گرفته شد و میزان همولیز گلبول قرمز با داروهای اکسیداتیو (فناستین، آسپرین و فنیل هیدرازین هیدروکلرید) با عصاره و بدون عصاره گیاهان به کمک اسپکتروفتومتر در طول موج 540 نانومتر اندازه گیری شد. نتایج به دست آمده نشان داد که عصاره برگ گیاه کرات (در غلظت600 میکروگرم بر میلی لیتر) با بالاترین خاصیت آنتی اکسیدانی، توانست ازگلبول قرمز در برابر همولیز ناشی از فناستین (در غلظت 09/2 میلی مولار) در افراد مبتلا به نقص g6pd حمایت کند .